Interesgarritzat jotzen ditugulako zabaltzen ditugu pentsiodun mugimenduaren berri haue
1.- Bilboko eta inguruko herrietako pentsiodun guztiak datorren astelehenean, abuztuaren 23an, egingo den manifestaziora
Eguerdiko 12etan hasiko da Moyua Plazatik eta Areatzan amaituko da. Espainiako Gobernuaren, CEOE-Cepymeren eta CCOO eta UGTren arteko Elkarrizketa Sozialerako Mahaiaren negoziazioen bigarren fasean luzatuko diren pentsioen murrizketek ez digute su-etenik ematen. Hori dela eta, Bizkaiko pentsiodunen mugimendua manifestazio hau deitzera ausartu gara, nahiz eta udaren erdian egon.
Egunotan, kartelak jartzen aritu gara hiriburuan eta probintziako hainbat herritan. Era berean, Bilboko auzoetan eta inguruko zenbait herritan auto ibilbideak egin dira, manifestazioaren berri emateko.
Pentsiodunen autobus oso bat Asturiastik etorriko da, Printzerriko hainbat eskualde eta herritako kideak bilduz, BPMren manifestazioan laguntzeko. Txistulari talde batek eta Bilboko Konpartsetako kideek ere parte hartuko dute.
Mobilizazio honen beste erronka garrantzitsu bat da. Bertan parte hartzera gonbidatzen ditugu pentsiodun guztiak eta herritar guztiak. Eta Asturiaseko lankideen ekimen solidarioa agurtuko dugu.
2.- Argindarraren fakturaren prezioa asko igotzen da eta argindarrar-etxeen onurak askoz gehiago
Iaztik argindarraren fakturaren prezioa modu eskandalagarrian hazi da. Eta horrek guztiak datozen hilabeteetan gehiago egingo duela aurreikusten du. Kalkuluen arabera, fakturaren batez besteko kostua 22 eta 24 euro artean igo da uztailean (batzuek 28 ere izan daitezkeela uste dute), iazko uztailarekin alderatuta. Igoera hori arindu egin zen BEZaren murrizketaren ondorioz (8 eurotik 10 eurora, batez beste), eta hilean 14 euro gehiago ordaindu dira.
BEZaren murrizketa horren ondorioz, urtean 1.000 milioi euro inguru murriztuko zaizkio Estatuko Ogasunari, eta holakoetan Estatuak gastu sozial gutxiago egin ohi ditu. Kopuru horri, gainera, 970 milioi euroko beste murrizketa bat gehitu behar zaio, sorreraren kostuak %7tik %0ra jaitsi direlako, eta diru hori aurrezten dute argindar enpresek.
Lau enpresa handik osatzen dute oligopolio elektrikoa: Endesak, Iberdrolak, Naturgyk eta EDPk. 2020an, Iberdrolak 3.610,7 milioi euroko irabaziak izan zituen; Endesak, 1.394 milioi eurokoa; Naturgyk, 490 milioi eurokoa; eta EDPk, 556 milioi eurokoa.
Eta aurtengo lehen hiruhilekoan soilik, Iberdrolak 1.080 milioi euroko irabaziak izan ditu, eta Endesak 491; beraz, 2021ean irabaziak iazkoak baino handiagoak izango dira.
BEZa murrizteko neurriak, edo Gobernuaren gehiengoa energia elektrikoaren, gasaren eta bestelakoen kostuari aurre egiteko eta faktura elektrikoaren prezioa murrizten saiatzeko planteatzen ari den neurriak, ez dira nahikoak. Etekin eskandalagarriak lortzeko prezioak ezartzen dituzten argindar-etxe handien monopolioari eta erabateko kontrolari eskua sartzen ez zaion bitartean, ez dago zer eginik.
Sistema elektrikoa eta oinarrizko beste energia-iturri batzuk erabat publiko egin gabe, hau da, ekoizpenaren, banaketaren, kudeaketaren eta prezio sozial eta justuen, erabateko kudeaketa publikoa egin gabe, ez dago zer eginik. Baina PSOE buru duen Gobernuaren lotura politiko eta ekonomiko estuek, alderdi horretako aurrekoek bezala, eta are gehiago PPkoek, bi alderdietako presidente ohientzako, ministroentzako eta beste kargudun batzuentzako ate-birakariez josita dauden elektrikoekin, ez digute inolako itxaropenik ematen publiko bihurtzeko bidean.
Ezagutzen ari garenaren lotsagabekeriaren aurrean haserre eta nahigabe handia dago gizartean. Euskal Herriko pentsiodunen mugimenduak ekimen batzuk hartuko ditu egoera hau salatzeko eta sistema elektrikoaren publifikazio politikoa exijitzeko. Baina ezin dugu geure burua engainatu, beste sektore eta erakunde sozial batzuekin batera indarrez mobilizatzen bagara, kosmetikako neurri batzuetara joan ahal izango gara, baina besterik ez.
3.- “Escrivá txostena” balorazioa eta kritika (II. kapitulua)
Demagogia eta nahasmen kalkulatua pentsioen, soldaten… batez bestekoaz soilik hitz egitean.
Boterean daudenek askotan egiten duten bezala, “Escrivá txostena” honetan erretiro aurreratuetako pentsioen batez bestekoari buruz baino ez da hitz egiten, eta erretiro arruntetako pentsioen batez bestekoa baino handiagoa dela nabarmentzen da; hori bai, bi kasuetan emakumeen pentsioaren batez bestekoa gizonena baino askoz txikiagoa dela aitortzen da.
Pentsioen, soldaten eta abarren batez bestekoak bakarrik aipatzean, pentsioen, soldaten eta beste kontzeptu sozial batzuen pertzepzioetan dauden alde izugarriak ezkutatzen saiatzen dira.
Erretiro aurreratuen pentsioen artean, pertsona askok soldata eta kotizazio altuak izan zituzten, baita klase pasiboak (Estatuko funtzionarioak) izan ez zituztenek edo zigorrik izan ez dutenek ere. Baita kotizazio karrera luzeko soldata duinak izan zituen beste sektore bat ere, industria-enpresetan eta izaera publikoko beste enpresa batzuetan erretiroa hartu zutenak, edo bankuetan, pentsio duinekin erretiratu zirenak, baita pentsioen galera arintzeko kalte-ordainekin ere. Eta enpresa pribatuan erretiroa aldez aurretik hartu duten pertsona gehienak daude nahitaez, joan den asteko berrien kapituluan aipatzen zen bezala, 40 urte edo gehiago kotizatu arren pentsio baxuekin joan direnak –edo joan direnak– beren bizitza osorako ezarritako zigorren ondorioz.
Gauza bera gertatzen da EAEko batez besteko pentsioak Estatuko gainerako erkidegoetakoak baino handiagoak direla esaten denean. Ahaztu egiten da industria- eta ekoizpen-ekonomiaren araberako soldatak eta kotizazioak handiagoak izan direla Estatuko erkidego gehienekin alderatuta, eta, ondorioz, pentsioetan batez besteko handiagoa izan dela. Horren bidez, pribilegiozko eta kritikazko irudia sortzen saiatzen dira gure herrialdean egiten diren protestei buruz, eta bide batez, Euskal Herriko pentsiodunen mugimendu antolatuari buruz. Era berean, ahaztu egiten da Euskal Autonomia Erkidegoan ehunka mila pentsiodunek –batez ere emakumeek– miseriazko pentsioak jasotzen dituztenak.
Kritika eta argudio horiek, Estatuko erakunde eta antolakundeetatik ez ezik, Euskadiko patronalak eta Gasteizko Gobernuaren buru den EAJk ere bere egiten dituzte, Estatuan baino hobeto gaudela argudiatuta, eta, aldi berean, alde batera utzita Euskadiko bizitzaren kostua handiagoa dela, horrek pentsioen erosahalmena murrizten baitu.
Gauza bera gertatzen da Barne Produktu Gordinaren gehikuntza azaltzen denean “Herrialde jakin bateko gizarte osoa” hobetzea. Mundu osoan gertatzen ari dena garatua da, estatu espainiarra eta Hego Euskal Herria barne, duela urte batzuetatik –baita pandemia garaian ere– aberastasuna modu guztiz bidegabean banatzen dela. Soldata-errentek behera egiten dute kapital-errenten aldean, eta desberdintasunak eta pobrezia areagotzen ari dira biztanleriaren sektore gero eta handiagoetan.
40 urte kotizatuta dituen pentsioaren %100 jasotzeko eskubidea
Escrivá, patronalak eta konpainiak uko egin diote eskubide hori aitortzeari, gizarte-segurantzako sistemarentzat jasanezina dela argudiatuta. Eta hori, nahiz eta Estatuko autonomia-erkidego guztiek –Errioxakoak izan ezik– eta Estatuko beste erakunde politiko batzuek legez besteko proposamenen bidez babestu duten eskari horri Estatuko gobernuak babesa eman eta aurrera eramateko.
Bidezko gizarte-banaketaren ikuspegitik egindako hainbat azterlanek erakutsi dutenez, egungo ekonomia- eta ekoizpen-ahalmenak, bitarteko teknologiko modernoak gero eta gehiago erabiltzearen ondorioz produktibitatea etengabe handitzeak, ondasunak eta aberastasuna sortzea ahalbidetzen du mundu garatu deiturikoan, Espainiako estatua eta Hego Euskal Herria barne, eta zenbait neurriren bidez aldarrikapen hori eta beste gizarte-eskaera batzuk ezar daitezke.
Hala nola, kalitatezko enpleguak eta soldata duinak sortzea, laneko denbora eta lan-bizitzako urteak banatzea, gizonen eta emakumeen arteko berdintasun-politika integrala garatzea, eskuratutako ondasunen birbanaketa soziala ekarriko duen bidezko zerga-erreforma sakona egitea… Neurri horiei esker, 40 urteko kotizazioa, %100 eta pentsio publiko duinak eskatzen dira. Aldi berean, gazteen belaunaldien okupazioa ahalbidetuko lukete –horietako asko langabezian daude gaur egun – gizarte osoaren onerako energia eta proiektu berriekin. Baina Gobernuaren gehiengoak, Estatuko, Europako eta mundu kapitalista osoko botere ekonomiko eta politiko handiek ez dute horretaz ezer jakin nahi.
Erantzun bakarra dago: ahalik eta protesta eta mobilizazio sozialik zabalena
Behin baino gehiagotan nabarmendu dugu. Datorren 2027an lan-bizitza 67 urtera arte luzatzea; pentsiorako kotizazio-urteak %100ean handitzea, pentsioaren soldata erregulatzailea kalkulatzeko urte-kopurua luzatzearen ondorioz gero eta narriatuago baitago; erretiro aurreratuak, nahiz eta bi urte lehenago izan, 2027an 65 urtera zigortzea… funtsean erretiratuen belaunaldi berriei eragiten dieten gaiak dira. Gaur egun 55 urte baino gehiago dituzten langileek epe laburrean jasango dituzte eraso eta murrizketa horiek, eta egoera hori geldiarazten ez badugu, are okerragoa izango da hurrengo belaunaldientzat.
Zoritxarrez, ezin da ezer espero CCOO eta UGT sindikatuengandik atzerapauso horiei buelta emateko. 2011ko pentsioen erreforma babestu zuten, edo Gobernuarekin, CEOErekin eta Cepymerekin akordioa sinatu berri dute. Euskal gehiengo sindikalari dagokio hurrengo urteetan erretiroa hartuko duten jarduneko langileak eta langile guztiak zuzenean kontzientziatzea. Pentsiodunen eta beste sektore sozial batzuen mugimenduarekin indarrak batzea, azaroaren 13ko mobilizazioan elkarrekin parte hartzea, protesta zabalagoetara jotzea eta prestatzea ezinbestekoa da ezagutzen ari garen murrizketei aurre egiteko eta pentsio publiko eta duinak eta kalitatezko enpleguak, soldata duinak eta gaurko eta etorkizuneko beste lan- eta sindikatu-eskubide batzuk ziurtatzeko. Protesta eta mobilizazio sozial zabal, bateratu eta pluralena da hori lortzeko modu bakarra.
