Urduritasuna handia dago Pentsioen Sistema Publikoaren Erreformaren ondorioz, ustez haren jasangarritasuna bermatu nahi baitu. Mahai horretako bi sindikatuak daude kezkatuen: CCOO eta UGT. Gobernua eta Escrivá ministroa bera ere urduri daude: ez da gutxiagorako. Patronal handiari, CEOEri eta haren ezkutari leialari, Europako finantza-botereari buruz, zer esango dugu: 100 urteko langile-borrokak lortutako eskubideak murrizteko eta kentzeko daude.
Itzul gaitezen geure buruari egin diogun galderara. Erreforma horrek ez du zerikusirik aurrekoekin, ez intentsitateari dagokionez, ez irismenari dagokionez, denborari dagokionez eta, batez ere, erreformaren izaerari dagokionez, hori baita kezkagarriena.
Erreformaren intentsitatea. Asmoa da 30 urtean egungo ordezkapen-tasa (erretiratuen azken soldaten gaineko pentsioa) % 80tik % 50era jaistea. Laguntza-pentsioen sistema publiko batera goaz.
Irismena edo esparru soziala izugarria da. Belaunaldi oso bati eragiten dio: 1957 eta 1987 artean jaiotakoak, 13 milioi inguru, Baby-Boomi gehitu urte batzuetan pentsiodun izango diren hurrengo belaunaldikoak. Kaltetuak 17 milioi baino gehiagora irits daitezke, baina aldi honetako unerik gorenean 11,7 milioi pentsiodun inguru elkar-biziko dira.
Iraupena ez da Baby-Boom ospetsuaren 20 urteetara mugatzen. Gutxienez beste 10 urtez luzatuko da. Beraz, 2022tik 2052-2057ra bitartekoa da, hau da, 30-35 urte bitartekoa.
Erreformaren izaera ere oso alderdi indartsua da. BANAKETAZKO Pentsioen Sistema Publikoaren zati bat funts pribatuen bidezko kapitalizazio-sistema batekin aldatzea proposatzen da. Sistema hori indibiduala izango da, baina Gizarte Segurantzaren tutoretzapean egongo da, eta guztien diruarekin lagunduko da, produktu horri laguntzeko zerga-politikaren bidez. Erreforma-proiektu hau funtsezko erakunde baten aldaketa da, Gizarte Segurantzarena, hain zuzen ere. Inoizko aurrekonturik sozialenak dituen erakundea, nahiz eta hobetu beharra dagoen.
Azken alderdi hori TXIRIKORDATUTA ETA NAHASTUTA DAGO egitura eta elementu sozial hauekin: tamaina handiko Erakunde Sozial bat (Gizarte Segurantza); finantza-sistema pribatua, publikoa ez baita existitzen (Funts Pribatuak); Lan Zuzenbidea (lege garrantzitsuenetako bat, 20 milioi langileri eragingo diena eta aldatu egin beharko dena, sektore hitzarmenak sinatu ondoren plan pribatuak sinatzera behartzeko); eta belaunaldi pentsiodunak, babi boomez gain, Y belaunaldiaren eta X belaunaldiaren zatia, hiruren artean 17 milioi inguru.
Ikusten dugunez, hau ez da hitzarmen bat edo langileen pentsioak erregulatzen dituzten arau batzuen egokitzapen garrantzitsu bat, ez horixe. Sakonera handiko transformazioa da. Alderdi eta lege batzuetan aldaketak baino askoz gehiago. INDARREAN DAGOEN KONTRATU SOZIAL BERARI ERAGITEN DIO. Baieztapen hori ez da inolako burutazioa. 2013ko ekainaren 7an, «Pentsioen sistema publikoaren Iraunkortasun-Faktoreari» buruzko txostena argitaratu zuen PPren gobernuak, Adituen Batzorde batek egina. Bertan ikus daitekeenez, adituak ez zeuden txostenarekin eroso, kezka adierazten zuten eta, behin eta berriz (dozena bat aldiz), hartu beharreko konponbidea eta erabakia gizarteari eta bide demokratikoei dagokiela idatzi zuten: “herri-subiranotasuna ordeztu gabe”. Asmatu daiteke (eta hau nire interpretazio bat da), Pontzio Pilatok bezala egin zutela: “Ez diot Babi-Boomeko belaunaldi honi inolako errurik aurkitzen ebakinekin zigortzeko, egin ezazue egokiena iruditzen zaizuena, guk eskuak garbitzen ditugu“.
78ko Erregimenak (egungo Konstituzioa) ekarri zuen trantsizioa lardaskeria hutsa izan zen, nahiz eta beste irudi bat saldu nahi izan. Asko engainatuko dituzte, baina egungo mugimendu pentsioduna osatzen dugun belaunaldia EZ. Eta orain beste lardaskeria batekin datoz. Iruzur hau errazten duten politikari eta alderdiek historiaren zakarrontzian amaituko dute. Zalantzarik gabe: eragile sozial eta politiko berriak aterako dira, ordezkatu eta politika zentzugabeek eta antisozialek eragindako kalteak konpontzeko.
LABURBILDUTA. Gizarte Elkarrizketarako Mahaiak eta Toledoko Itunak ez dute nahikoa indar eta zilegitasuna erreforma eta aldaketa horiek adosteko. Erantzungo digute erreforma ez dela han adosten, Kongresuan baizik. Baina, egia esan, Kongresuan Mahai horretako sindikatuen oniritzia nahi da. Akordio hori baliagarri zaie 78ko Erregimeneko alderdi alternatiboei. Hauteskundeetara ere ez ziren aurkeztu, proposamen honekin bere programan. Egiten ari diren bezala egitea FRAUDE DEMOKRATIKOA da, indarrean dagoen kontratu sozialari iseka egitea.
Mugimendu Pentsionistak maila emango du borroka honetan. Pentsio Sistema Publikoarekin egin behar dena pentsio publikoak, duinak eta nahikoak hobetzea eta bermatzea da. Emakumeekiko justizia egin behar da, genero-arrakala hautsiz. Mugimendu Pentsionistak pentsioetan eta lan-baldintzetan planteatzen dituen aldarrikapenak txertatu behar dira.
Vitoria-Gasteiz, 2021eko azaroaren 29a
