1.- Agerraldi-eskaeren erantzunak, Eusko Legebiltzarreko Gizarte Politika eta Gazteria Batzordeari zein Urkullu Lehendakariari ere eginak
Ekainaren 5ean, Eusko Legebiltzarreko Gizarte Politika eta Gazteria Batzordeari Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak (EHPM) eskatu zion aurrez aurreko agerraldia, bere 1.080€ko Txostena azaltzeko, aurtengo maiatzaren 15ean Legebiltzarrean erregistratua. Batzordeko kideen agenda dela-eta, agerraldi hori irailean egingo da.
Urkullu Lehendakariari ekainaren 6an egin zitzaion eskaera. Bertan, honako hau jasotzen zen: “egin dugun Txostena aurkeztea eta eskura ematea gustatuko litzaiguke, EAEko erakundeek gutxieneko pentsioetan 1.080ra arte osatzeko geure eskaria justifikatzeko”. Miren Edurne Erezkano Kabineteko zuzendariak emandako erantzuna zera izan da, Lehendakariak jaso izanaren adierazpena eman duela eta gure bilera egiteko eskaerari erantzuteko dagokion Nerea Melgosa Vega sailburuari -Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketakoa-, zeinari lehenengo instantzian dagokion, eskumen-printzipioaren arabera.
Zalantzarik gabe, erantzun horiek nolabaiteko onarpen instituzionala adierazten diote EHPMari. Baina Pentsiodunen Mugimenduari axola zaiguna zera da: 1.080€rako osagarria berehala ezartzea. Aipatutako iraileko bileran parte hartuko dugu, zalantzarik gabe, Legebiltzarreko Gizarte Politika eta Gazteriako Batzordearekin. Bestetik, uste dugu Urkullu Lehendakariak berak aurrez aurre hartu behar gaituela eta gure eskariari erantzuna eman. Eta, jakina, ez ditugu gure elkarretaratzeak geldituko, ezta beste ekimen batzuk, emango dizkiguten erantzunen zain; izan ere, zalantzarik eta horiek gabe gure eskaerak eta eskakizunak ez dira entzungo eta gutxiago jaramonik egingo.
2.- Hilaren 29an elkarretaratzea Barakaldon, BOPA plataformak deituta
Barakaldoko Osasun Publikoaren Alde-k (Defentsarako Plataformak) (BOPA) elkarretaratzera deitu du Barakaldoko Bide Onera plazan datorren ostegunean, hilak 29, 19:00etan, uda iristearekin batera murrizketak emango direla salatzeko eta Lehen mailako Arretaren narriadura areagotu egingo dela, Osasun Sailak iragarritako neurri berrien ondorioz.
Osasun-zentroetako arlo gehienetan langilerik ez dagoela salatu dute, eta bereziki familia-medikuen arloan. San Vicenteko Osasun Zentroan Lehen mailako medikuak %30 bete gabe daude, Zuazon %13 eta La Paz-Gurutzetan %15.
Salatu egin dute, halaber, uda honetan Barakaldoko osasun-zentroen %75ek murrizketak jasango dituzte arreta-ordutegietan; gero eta mediku gehiagok 35 pazienteetatik gora artatzen dituzte egunero, muga gisa finkatutakoa; dagoeneko jasanezinak diren itxaron-zerrendak handitu egingo dira; pazienteak artatzeko arreta-denborak ez nahikoak… eta Eusko Jaurlaritzak normaltzat jotzen du EAGek eta Osasun Zentroek langile medikorik ez izatea, eguraldiaren kontua balitz bezala.
Ohar baten bidez, herritarrak parte hartzera animatzen dituzte; eta EAJri eta PSEri murrizketa-politikak geldiarazi eta leheneratu ditzaten, Osasun Publikoa ez desegitea eta pribatizatzea, aurrez aurreko arreta berreskuratzea eta Lehen Mailako Arretaren aurrekontua handitzea.
3.- Ehunka pertsonak parte hartu zuten Sestaotik Santurtzirako Martxan,
Ezkerraldea: Bizi eta Lan
Larunbatean, hilak 17, ehunka pertsonak (langileek, pentsiodunek, feministek, gazteek… martxa bat egin zuten Sestaotik Santurtzira. Aurten, Ezkerralde eskualdean martxa hauek hasi zirenetik 30 urte bete izan dira, helburu beraz: bertan duintasunez bizi eta lan egin ahal izatea.
Martxa horren bidez, eskualdeko narriadura sozioekonomikoa eta abandonua salatu nahi dira, duela hamarkada batzuetatik hona jasaten ari dena erakundeen aldetik. Aurten bereziki “baliabide publikoak eta zaintza duinak” exijitzeko, osasuna, hezkuntza eta zaintza arloetan. Azken ekitaldian, greba feministari babesa eman zitzaion eta, Ukrainako gerra aitzakiatzat hartuta, gastu militarraren hazkundea ere salatu zen, gastu militarrerako diru-partidak arlo sozialetara bideratzeko eskatuz.
4.- Azaroaren 30ean Greba feminista orokorra Euskal Herrian
Martxoaren 8tik Euskal Herrian iragartzen ari ziren greba feminista orokorrak badu datarik: azaroaren 30a. Bere helburu nagusia gizarte osoaren aurrean zainketen eskubide kolektiboaren garrantzia eta beharra nabarmentzea da, horretarako sistema publiko eta komunitario bat aldarrikatuz Denon Bizitzak Erdigunean euskarazko esloganean adierazten den bezala.
Mugimendu feministak urtebete baino gehiago darama greba feminista orokor honen sustapena prestatzen, hainbat gizarte-eragilerekin eta pertsonarekin, besteak beste, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko (MPEH) kideekin. Erronka handia da, eta ahalegin handia eskatzen du arrakasta izan dezan. MPEHk, oro har, babestu egiten du ekimen hori, eta, albiste-buletin honetatik, mobilizazioa prestatzeko egiten diren urratsen berri ematen joango gara. Izan ere, urrats garrantzitsua izan behar du zainketak gizartean eta taldean hartzeko.
5.- Bilbon, pasa den larunbatean –hilak 17- Euskal Herria Kantuz-ek 800 lagun elkartu zituen plazaz plaza euskarazko kantak abesten
Euskal Herri osoko kantari taldeak -horien artean pentsiodun asko- Bilbon elkartu ziren euskara kalean bultzatzen jarraitzeko, herri kanten bidez. Bermeo, Gernika-Lumo, Plentzia, Sestaoko taldeak, Santurtzi…, Aretxabaleta, Arrasate, Zarautz…, Biarritz, Gasteiz… txistuekin, akordeoiekin… jai giroan, kalez kale eta plazaz plaza, Euskal Kantuzaleen Elkartearen eta Bilboko Konpartsen eskutik.
Hiriburuko erdigunean goizean kantatu ondoren, ‒kale Nagusia, Ertzilla, Albia Lorategia‒, eta hainbat taldetan bazkaldu ondoren, arratsaldean Zazpi Kaletan egon ziren, plaza Berrian amaituta, eta Bai Euskarari kanpainaren 45. urteurrena ospatuz.
Lehenago, 2014an, Bilbon ere bilduak izan ziren eta, teorian, Bilbon berriro egon behar 2020. urtean, baina pandemiaren erruz ezin izan zen. Euskal Herria Kantuz sarea 2010. urtean hasi zen eta urte ezberdinetan Euskal Herriko Iruñean, Gasteizen… elkartu ziren.
Talde bakoitza bere herrira itzulita, hilean behin beren herrietako kaleetan eta plazetan mantentzen dute ohitura hori. Ziur asko datorren urtean ere Euskal Herriko lekuren batean tamaina honetako kantaldi herrikoia izango da. Herri bat kantuz bizi da, eta hori izaeraren edo nortasunaren ezaugarria da; eta pentsiodun askok bizitzan zehar dardara eragindako abestien oroitzapenaz gozatzen edo hunkitzen jarraitzen dute. Era berean, modu pedagogikoa da euskara zabaltzeko.
6.- Pentsiodunen mobilizazioak hauteskunde orokorren bezperan
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak (MPEH) manifestazioak bultzatuko ditu Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan hauteskunde orokorrak egin aurreko asteetan. Iruñean uztailaren 3an egingo da; Gasteizen eta Donostian uztailaren 15ean; eta Bilbon uztailaren 17an.
Mobilizazioen helburua agenda politikoan eta hauteskundeetako eztabaidetan parte hartzea da, alderdi politikoei konpromisoak eskatuz, pentsiodunen mugimenduak duela bost urte baino gehiagotik behin eta berriz errepikatzen ditugun eskaerak aintzat har eta onar ditzaten. Behin eta berriz nabarmentzen da 1.080 euroko gutxieneko pentsioaren eskakizuna, % 100eko alarguntza-pentsioa, genero-arrakalarekin amaitzea, pentsio guztiei KPIaren benetako igoera bermatzea. Manifestu bat egingo dugu eskari horiekin, eta horrekin batera kartel bat joango da, gure eskakizunen alderdi nagusia azpimarratuz eta deitutako manifestazioetan parte hartzera gonbidatuz.
Beste behin ere, argi utziko dugu gure premisa, hau da, Gobernuak bere burua defendatzen duela, eta horrek esan nahi du gure aldarrikapenak etorkizuneko gobernuan dagoenari onartzea eskatuko diogula, edozein dela ere. Beste gauza bat da aipatu gabe utz dezakegula alderdi jakin batzuk gobernuan sartzen badira gaur egun gure aldarrikapenak lortzeko ezagutzen ari garenak baino zailtasun handiagoak izan ditzakegula.
7.- Gernikako Ospitaleko hirugarren solairuan oheak jartzeari buruzko mahai-ingurua
Ekainaren 21ean, asteazkena, Oheekin Orain Plataformak, Bizkaiko Pentsiodunen Mugimenduaren babesarekin, Gernikako Ospitaleko oheei buruzko mahai-ingurua antolatu zuen. Horretarako, Rebeka Ubera legebiltzarkidea eta EH Bilduko Osasun Batzordeko bozeramailea, Izazkun Duque EH Bilduko batzarkidea, Lukene Endeiza Etxeko Ospitalizazio Zerbitzuko medikua eta Camino Saiz Gernikako Ospitaleko oheen aldeko plataformako kidea izan ziren.
60 pertsonak parte hartu zuten, gehienak Osakidetzakoak, Bustirialdeko pentsiodunen mugimendukoak eta Gernikako Ospitaleko osasun-langileak. Mahai-inguru horren helburu nagusia zen azaltzea zer diren Aldundiak Ospitaleko hirugarren solairuan jartzea erabaki dituen ohe soziosanitarioak, eta zer alde dagoen 2007. urteko hasierako proiektuko 70 oheekin alderatuta.
Busturialdea eta Lea Artibai eskualdeak hartzen dituen Gernikako Ospitaleak ohe-zerbitzua behar du gaixo kronikoak, gaixo subakutuak eta bizitzako azken etapan aringarrien zerbitzua behar dutenak artatzeko.
Ohe soziosanitarioak dira autonomia berreskuratu arte zaintza bereziak behar dituzten egoitzetako edo etxeetako pertsonak artatzeko balio dutenak. Zerbitzu hori Gizarte Ekintzak kudeatzen du, eta Aldundiaren mende dago. Gainera, Aldundiak kasu bakoitzean eguneko ordaindu beharrekoa baloratzen duen ordainketa-zerbitzua da.
Herritarren esku-hartzeen txandan, Gernikako Ospitaleko larrialdi-zerbitzuko erizain batek adierazi zuen Gernikako Ospitaleak ondo hornitutako ebakuntza-gelak dituela, baina % 100ean non funtzionatzen duten, eta Gernikako Ospitaleak anbulatorio baten zerbitzua egiten duela eta ez dituela ospitalearen funtzioak betetzen. Eta gaineratu zuen osasun-langileek behin eta berriz aldarrikatu dutela ospitalearen funtzioa, baina eskaera hori ez dela kontuan hartu. Hori dela eta, zerbitzu hauek jartzea eskatzen dute: kirurgia, ebakuntzak, ospitaleratze azpiakutuen solairua eta behaketa-oheak, ospitale handiak kolapsatzea saihesteko (Usansoloko Ospitalea).
Ekitaldiaren amaieran, Gernikako Ospitaleak Osakidetzako Sailari dagozkion zerbitzuak eskaini ditzan aldarrikatzen eta borrokatzen jarraitu behar dela adierazi zen, eta ez anbulatorioko funtzioak egin ditzan. Eta eskerrak eman zitzaizkion Gernikako eta Bizkaiko pentsiodunen mugimenduari, eskari horri ematen ari zaion ahaleginagatik eta laguntzagatik.
8- Enpresa-mutuen planak Osasun-sistema Publikoa pribatizatzeko
Joan den astean, hilaren 16an, Nafarroako Parlamentuko Presidentetza eta Mahaiaren osatzean, Nafarroako Osasun Plataformak/Plataforma Navarra de Salud (NOP/PNS) elkarretaratzea egin zuen Nafarroako Parlamentuko ateen aurrean, pankarta baten atzean, honako leloaz: “Mutualitateak Osasun Sistema Publikoan integratzea. Pribatizaziorik ez”
Azkenaldian hainbat informazio argitaratu dira eta, horien arabera, mutuek sistema publikoa pribatizatzeko estrategian aurrerapauso handia eman nahi dute. Osasun sistema Publikoaren aurkako erasoa da, hitzarmen proposamen bat Autonomia Erkidegoetako Osasun Sailei aurkeztuta, zeinaren bidez Enpresa-erakunde horiek lan-osasuneko arreta emateaz gain -laneko istripuak eta gaixotasun profesionalak- beren gain hartuko lituzkete gertakizun arruntak ere bai.
Gobernuaren eta enpresa-mutuen estrategia sistema bikoitza sortzea da, sistema publikoaren pribatizazioa errazteko. Sistema mutuala soldatapeko lana edo lan autonomoko langileen bajen, lan-istripu edo gaixotasun arruntak izan, iraupena murrizteko behar diren baliabide guztiekin. Horrela, absentismoa murriztu nahi da langileen osasunaren kontura, Osasun zerbitzu Publikoari gaixotasun arrunten kontrola eta arreta kentzea eta, mutualitateen hitzarmenen bidez, merkataritza-zentroekiko sistema pribatuaren diru-sarrerak gizentzea, jakina enpresaburuen interesa dena. Bestalde, hori guztia Osasun-sistema Publikoari fakturatuko zaio eta horrek esan nahi du Sistema Publikoa deskapitalizatzea gainerako biztanleentzat.
Gobernu zentralaren eta enpresaburuen planen aurrerapenaren aurrean, hilaren 16an egin zen elkarretaratzea, gizarteari arrisku larriaz ohartarazteko eta talde parlamentarioei eta Nafarroako etorkizuneko Gobernuari eskatuz ez dezatela mutualitateekin inolako hitzarmenik sinatu, erakunde horiek nahi duten bezala, gaixotasun arruntaren osasun-arreta sistema mutualera aldatzeko.
Gaixotasunen kontrolaz arduratzeko hitzarmen-proposamenaren eranskinean jarduketa mota bakoitzeko kobratu beharreko tarifen zerrenda luzea eransten da, Osasun-zerbitzu Publikoak ordaintzekoa. Osasun altak bizkortzeko erabiltzen den dirua beraz, biztanleria aktiboarena, gainerako biztanleria artatzeko baliabideetatik kenduko da, hots: haurrak, ikasleak, etxekoandreak, langabetuak, pentsiodunak, etab.
Ekainean Enpleguaren eta Negoziazio Kolektiboaren aldeko V. Akordioa egin zen, CEOEk, CEPYMEk, CCOOk eta UGTk sinatua. Bertan jasotzen da osasun-sistema bikoitzaren alde sortzeko mutualitate-planak, biztanleria aktiboaren traumatologiako kalte guztiak desbideratu (min osteoartikularrak, hausturak, tendinitisa, bihurrituak, neuralgiak eta abar), mutualitate-sisteman arreta jasotzeko. Hori ez da Osasun-sistema Publikoaren pribatizazioa erraztea baino.
Nafarroako Osasun Plataforma/Plataforma Navarra de Salud, erakunde sozialek, profesionalek eta klase sindikatuek osatua, lan egiten ari da enpresa- eta gobernu-estrategia pribatizatzaile horri kontra egiteko. Jadanik hasi dira Sindikatuen eta gizarte-eragileen arteko bilerak egiten, behar den erantzuna emateko eta kontuan hartu da erantzun hori Hego Euskal Herri osora zabaltzea. Zalantzarik gabe, erronka garrantzitsua da pribatizazioaren aurka eta Osasun-sistema Publikoaren narriadura geldiarazteko, azken hau baita bizi-kalitatearen oinarrizko eremua.
