Interesgarritzat jotzen ditugulako zabaltzen ditugu Pentsiodunen Mugimenduaren berriak
- – Musukoen kostuen beherapenei eta pentsioen igoerei buruzko azalpenak
Musukoen prezioari aplikatu beharreko BEZa %21etik %4ra jaistearen inguruko gora-beheren ondoren, BEZaren jaitsiera hori “erabili eta botatzeko” musuko guztiei aplikatuko zaie, hau da, higienikoei, kirurgikoei eta FPei. Baina ez gara horrekin konformatu behar, baizik eta, Nafarroan egin den bezala, gutxienez guraso bakarreko familientzat eta 45 urtetik gorakoentzat doakotasuna eskatzen jarraitu behar dugu. Era berean, urtean 18.000 eurotik beherako diru-sarrerak dituzten familia-unitateentzako sendagai jakin batzuen koordainketa sanitarioa ez egiteko eskubidea, osasun-txartela farmazietan aurkezte hutsarekin aitortu eta aplikatu behar da.
2018an eta 2019an pentsioen igoera orokorra %1,6koa izan zen. Eta gutxieneko pentsioak %3 igo ziren urtero. Erritmo horretan, 1.080 eurora iristeko 15 urte baino gehiago beharko ziren.
2020. eta 2021. urteetan (aurrekontu orokorren proiektuan jasotakoa aplikatzen bada), pentsioen igoera orokorra %0,9koa izango da urtero, gutxieneko pentsioak ere barnean hartuta. Hau da, iragarritako %1,8ko igoera kotizazio gabeko pentsioei soilik aplikatuko zaie datorren urtean, 2021ean, beraz, 7 euro inguruko igoera baino ez dute izango, hilean, 402,72 euro kobratuz!
2– Egoiliarren Senideen Elkarteen ekimenak
Asteazkenean, agerraldia egin zuten Eusko Legebiltzarreko Gizarte Politikako Batzordea, EAEko senideen elkarteak, egoitzetan dituzten arazoak eta gabeziak aurkezteko, eta baita haien senideek eta haiek berek egoitzetan jasaten dituzten ondorio latzak ere, haien adineko senide egoiliarrek bizi duten egoeragatik eta haiekin harreman afektibo, humano eta soziala izateko dituzten zailtasunengatik.
Bizkaian, berriz, Babestu Senideen Elkarteak beste agiri bat aurkeztu zuen ostiralean Fiskaltzaren aurrean Covid-19ak hildako erabiltzaileen senitartekoen 19 salaketaren agiri bat, herrialdeko egoitzetan izandako arazoengatik, pandemiaren lehen boladan. Bai Gasteizko Legebiltzarraren aurrean, bai Bilboko Fiskaltzaren atarian, pentsiodunen mugimenduko hainbat lagunen babesa izan zuten senideek.
3– Pentsiodunen agerraldia Nafarroako Parlamentuan
Urriaren 13an, Amona, Oneka, Pentsionistak Martxan eta Sasoia pentsiodunen plataformetako ordezkariek lan saio batean parte hartu zuten Nafarroako Parlamentuan, parlamentari talde guztiekin eta bertan zeuden komunikabideekin.
Covid-19ren ondorioz pairatzen ari garen osasun-hondamendiagatik duten kezka nabarmendu zuten; izan ere, gizarte-zerbitzu askok zuten egoera lotsagarria agerian utzi besterik ez du egin, horien artean egoitzei dagozkienak.
Adineko pertsona asko, ospitaleratzerik gabe hil direla azpimarratu zuten. Ekainaren 30era arte, Nafarroan Covid-19ren ondorioz hildakoen %83 adinekoak izan ziren, etxean bizi edota egoitzetan zirenak, guztiak pribatuak edo kudeaketa pribatua zuten egoitzak.
Kritikatu egin zuten administrazioen eginkizunen utzikeria, bai eta pandemiak egoitzetan izandako eragina identifikatu eta baloratzeko Nafarroako Gobernuak enkargaturiko auditoretzaren emaitzak ere. Ondorioak eta proposamenak, egoeraren larritasuna kontuan hartu baino, oso azterketa onbera eta autokonplazentziazkoan jaso ziren.
Egoitzen eta zaintzen sistema publiko eta unibertsala premiaz bultzatzeko beharra proposatu zuten; pribatizazioak ezabatzea eta etxez etxeko laguntzarako sare publiko bat sortzea; egoiliarrentzat baldintza duinak ezartzea, osasun-langile gehiago jartzea eta arreta-ratioak erreformatzea; eta osasun-langile eta langile soziosanitario guztien lana duin bihurtuko duten lan-baldintzak eta soldatak ezartzea, azpikontratatutako sektorea barne, ezinbestekoa baita kalitatezko arreta eta zaintza emateko.
4– Azaroak 25: Emakumeek jasaten duten indarkeriaren aurkako Nazioarteko Eguna
Emakumeek mundu mailan eta Euskal Herrian pairatzen duten indarkeria gaitz endemikoa da, egiturazkoa, familiatik kanpo eta familiaren barruan ematen dena, eta pandemiaren aldian ere areagotu egin dena.
Euskal Herriko Mugimendu Feministak manifestazioak deitu ditu azaroaren 25ean Euskal Herriko hiriburuetan eta hainbat herritan, emakume gazteek edo adin ertainekoek jasaten duten indarkeria ez ezik, urte askotan zehar emakume zaharragoek pairatu dutena ere agerian utziz.
Pentsiodunen mugimenduko emakumeek presentzia esanguratsua izango dute, batez ere egun horretan egingo diren manifestazioetan, eta etziko (astelehena 23) elkarretaratzeetan agerian jarriko dute jasaten jarraitzen duten indarkeria, marjinazioa eta diskriminazioa, nahiz eta duela hamarkada batzuetatik hona sustatutako mobilizazioei esker, batzuetan tokian tokikoak eta beste batzuetan mobilizazio masiboak, nolabaiteko aitortza lortu – mugatua izan arren –. Eta emakume pentsiodun guztiak gonbidatuko dira deitzen diren ekimen eta manifestazio guztietan parte hartzera, bai eta gizon pentsiodunak ere, manifestazioetara joan daitezen, emakumeek izan behar duten protagonismoa erabat errespetatuz.
5– Euskal pentsiodunen mugimenduaren harrotasuna eta erreferentzialtasuna
Badira 40 hilabete, 2018ko urtarrilaren 15etik, euskal pentsiodunen mugimendua kontzentrazioak, eskualdeko eta herrialdeko manifestazioak etengabe egiten ari garela –pandemiaren garai goreneko ia bi hilabeteko konfinamendua izan ezik, non astelehenero egon baikinen leihoetan eta balkoietan–. Baita protagonismo berezia izan genuen ere aurtengo urtarrilaren 30eko mobilizazioko eta greba orokorreko egun arrakastatsuan ere.
Amore eman edo desmobilizatuko ginela uste zutenek huts egin zuten eta egiten jarraitzen dute. Astelehenetik astelehenera, borrokan jarraitzen dugu, eta pandemiak era guztietako zailtasunak ezartzen badizkigu ere, 4.500 pentsiodun inguru kontzentratzen eta kalera ateratzen jarraitzen dugu astelehenero, Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan eta 70 bat herritan.
Eta azaroaren 30ean, Iruñean, eta abenduaren 5ean, EAEko hiru hiriburuetan eta herri askotan, manifestazioak eta beste ekimen batzuk egingo ditugu Toledoko Itunaren gomendioen aurrean ditugun kritikak eta desadostasunak adierazteko. Gomendio horiek alde positibo txiki batzuk baino ez dituzte jasotzen, eta 2011ko eta 2013ko pentsio-erreformen elementu atzerakoi ia guztiak sendotzen dituzte, eta ez diete erantzun egokirik ematen pentsiodunen mugimenduak duela ia hiru urtetik hona egin dituen aldarrikapen edo eskaera gehienei.
Sindikatu guztiak eta gizarte talde ugari gonbidatu ditugu pentsiodunen mugimenduarekin batera manifestazio horietan parte hartzera. Hainbat sindikatuk eta taldek babesa adierazi digute dagoeneko. Babesak berresten diren heinean, publiko egingo dira.
Euskal pentsiodunen mugimendua –emakumeen parte-hartze handiarekin– harro egon gaitezke agerian uzten ari garen borrokaz eta borondateaz, eta zalantzarik gabe, izaera bateratuko erreferentzia soziala gara beste mugimendu eta sektore sozial batzuentzat. Adineko egoitzak hobetzeko borrokan jarraituko dugu, senide-elkarteekin lankidetzan, eta, era berean, osasun-sektoreko eta sektore soziosanitarioko langileen sindikatuekin, prest baitaude mobilizatzeko kalitatezko sistema publiko bat lortzeko. Halaber, pentsio publiko eta duinen aldeko borrokarekin, seguraski luzea izango dena, jarraitu beharko dugu. Eta aurrez aurre ditugun arazo larrien aurrean, langileen mugimenduaren eta beste mugimendu edo kolektibo sozial batzuen batasuna sendotzen saiatuko gara, borroka edo protesta sozial bat bultzatzeko.
6– Aurrekontuak, Toledoko Itunaren gomendioak eta Gobernu Zentralaren, Patronalaren eta CCOO eta UGT sindikatuen arteko Elkarrizketa Soziala
Hor ibili dira egunotan, Kongresuan, Aurrekontu Orokorrekin eta Toledoko Itunaren batzorde parlamentarioaren gehiengoaren gomendioekin bueltaka. Aldi berean, gobernuaren, patronalaren eta CCOO eta UGT sindikatuen arteko Elkarrizketa Sozialaren negoziazioekin jarraituko dutela iragarri dute.
Aurrekontuen inguruko eztabaidaren ikuskizun lotsagarriak ez du kalifikaziorik, batez ere PPren eta Voxen aldetik. EH Bilduk, ERCk eta Unidas Podemosek etxegabetzeen inguruan adostutako zuzenketa, justifikaziorik eta zentzurik gabeko borroka-zelai bihurtu dute, eta, horrela, ezkutatu egin nahi izan dute aurrekontuetan benetan garrantzitsuak diren gai sozialen eta bestelakoen aurrean duten alternatiba falta.
Aurrekontuetan pentsioetarako aurreikusitakoari dagokionez, gure kritika eta atsekabea adierazi behar dugu pentsioen igoera txikia dela eta, albiste hauen hasieran, “Musukoen kostuen beherapenari eta pentsioen igoerari buruzko argibideak” izeneko atalean aipatu duguna.
Ostegunean, Kongresuan, Toledoko Ituneko batzorde parlamentarioaren gehiengoaren gomendioak eztabaidatu eta bozkatu ziren, baita horiei egindako zuzenketak edo boto partikularrak ere. Zoritxarrez aurreikusi bezala, Kongresuko gehiengoak adostutako gomendioen alde bozkatu zuen, aurkeztutako zuzenketa guztiak baztertuz. Euskal pentsiodunen mugimenduaren eskarien zati handi baten berri ematen zutenak atzera bota zituzten, ERC, EH Bildu, BNG, Compromis, Más país eta CUPen aldeko botoak jasoz.
Gobernuak bere gain hartu zuen gauza bakarra izan zen 40 urte edo gehiagoko kotizazioak dituzten erretiratuei pentsioen koefiziente murriztaileak kentzeko aukerari buruzko azterlan bat egitea, baina ez guztiei; hau da, eskubide hori aitortzeko baldintza jakin batzuk ezarriko dituzte.
Iragarri dutenez, Elkarrizketa Sozialerako Mahaia datorren astean bilduko da. Ezin dugu bertan negoziatu eta adostuko dena aurreratu. Baina aurreko urteetako esperientziek ez digute hortik atera daitezkeen fruituak positiboak izateko itxaropen-aukerarik ematen, alderantziz baizik. Bere zeregin historikoa izan da, CCOO eta UGTren akordio eta babesaren bidez, langileen baldintzak hobetu baino patronalaren eta dagokion gobernuaren interesen menpeko lan eta gizarte-neurriak legitimatzea eta bake sozialaren bermea ematea, era horretan, gobernuari enpresaburuek eta botere ekonomiko handiek egin diezaioketen presioa eta xantaia ekiditeko.
