Interesgarritzat jotzen ditugulako banatzen ditugu Pentsiodun Mugimenduaren berriak
– Enpresariek oso zerga gutxi ordaintzen dituzte etekin handiak dituztenean, eta are gutxiago orain pandemiaren aitzakiarekin
EAEko Herri Dirubideen Kontseiluak hilaren 15ean Gasteizen egindako bileraren ostean emandako prentsaurrekoan, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ogasunek 13.411 milioi euro biltzea espero dutela jakinarazi zen, iaz baino 2.058 milioi euro gutxiago. Denetara, % 13,3ko beherakada izan da, Sozietateen gaineko Zergaren (498 milioi euro gutxiago) eta BEZaren (1.071 milioi euro gutxiago) diru-sarrerak nabarmen murriztu direlako.
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Ahaldun Nagusiek adierazi dutenez, hasierako aurreikuspenen arabera, bilketa % 20 inguru jaistea espero zen. Baina delikatuena ez da aurreikuspenak egiten oso trebeak ez izatea, baizik eta egoera horri aurre egiteko neurri eraginkorren falta, hala nola zor publikoaren formulara jotzea, gero herritar guztiok ondo ordaindu beharko duguna.
Prentsaurreko hori baino egun batzuk lehenago, PFEZaren zergak % 1,7 baino ez zirela jaisten jakinarazi zen, enpresen mozkinen zergak % 38 eta BEZarenak % 18 jaisten ziren bitartean. Horrek erakusten du enpresaburuek, normalean, dagozkien zergak baino askoz ere gutxiago ordaintzen badituzte, une honetan, gizarte-premiak askoz handiagoak direnean, are gutxiago ordaintzen dutela. PFEZa eta BEZa –denok berdin ordaintzen duguna, gure erosteko ahalmena kontuan hartu gabe–diru-kutxa publikoak gehien sostengatzen dituzten zergak dira, eta, gainera, orain enpresarien mozkinen gaineko zergek ekarpen txikiagoa egiten dute.
Finantza-erakundeek etekinak aterako dituzten zorpetze handi bat –1.500 milioi euro, hain zuzen ere– bultzatu ordez, bidezkoa eta arrazoizkoa den gauza bakarra zerga-erreforma sakon bat egitea da, enpresa-irabaziak, ondare handiak eta errenta altuak behar bezala zergapetuko dituena.
Baina horretaz ez du ezer jakin nahi Urkullu buru duen Gasteizko Gobernuak. Eta ez hori bakarrik, jakina denez, Europako funtsak, Iberdrolari, Petronorri, Abiadura Handiko Trenari eta EAEn kokatutako hainbat multinazionali laguntzera bideratu nahi ditu; azken batean, elite ekonomiko eta finantzarioei, herritarren gehiengoa osatzen duten gizartearen behe eta erdi mailako klaseen kaltetan.
2. – Urriaren 31n egitekoak diren mobilizazioei buruzko kontsultak, Euskal Herriko egoiliarren Senideen Elkarteek eta Pentsiodunen Mugimenduak batera sustatuak
Joan den asteartean, elkarrekin eman zuten prentsaurrekoa Euskal Herriko egoiliarren Senideen Elkarteek eta Pentsioen Mugimenduak, Bilbon, Bizkaiko Foru Aldundiaren egoitzaren aurrean. Horrela, erakunde horren erantzukizuna sinbolizatu nahi izan zuten, baita Gipuzkoarena, Arabarena eta Nafarroarena ere, probintziako egoitzetan gertatzen ari diren arazo larrien aurrean. Bertan, Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan urriaren 31n mobilizazio bateratuak bultzatzeko borondatearen berri ematen zen. Era berean, horietan parte hartzeko konpromisoarekin jasotzen ari ziren babes sindikal eta sozialen aukera zabala nabarmendu zen.
Pandemiak azken egunotan izan duen hazkunde esponentzial eta kontrolik gabeak, batez ere Gipuzkoan eta Nafarroan, manifestazio probintzial horien deialdia berriz aztertzeko beharra eragin du.
Gipuzkoako pentsiodunen mugimenduak, kutsatzeen eta ospitaleratzeen larritasuna ikusita, bertan behera uztea eta atzeratzea erabaki du. Gainerako probintzietan, lerro hau idazten denean, kontsultak egiten ari dira Egoiliarren Senideen Elkarteetan eta Pentsiodunen Mugimenduan, zer erabaki hartu behar den ikusteko.
Galdeketen ostean, astearte eta asteazken bitartean prentsaurrekoak emango dituzte lau hiriburuetan, hartutako erabakien berri emateko.
3–Tolosako Asuncion klinikaren prezioa, pribatua eta hitzartua
Duela bi aste baino pixka bat gehiago, klinika horretan Covid-19ak kutsatutakoen kopuru handia argitaratu zen, batez ere klinikako langileen artean. Hilaren 13an, horietako bostek prentsaurreko bat eman zuten, eta, bertan, nabarmendu zuten Asuncion klinikan izandako agerraldia, 41 pertsonari eragin diena, ez dela “kasualitatea” izan, eta azpimarratu zuten lan baldintzen prekarizazioaren ondorioz gertatu dela.
Eta joan den larunbatean eskualdeko manifestazio bateratu bat egin zen. 2.000 lagunek parte hartu zuten, Tolosako kaleetan zehar, Tolosaldeko Osasun Publikoaren Defentsarako Mugimenduak, hainbat sindikatuk, alderdi politikok eta beste hainbat gizarte-eragilek deituta edo babestuta, tartean eskualdeko pentsiodunen mugimenduak.
Eskualde hau, 18 herrik osatua, 60.000 biztanle inguru dituena, da Gipuzkoako eskualde bakarra, herritar horien beharrak asetuko dituen ospitale publikorik ez duena. Urteak dira ospitale publiko hori eskatzen ari direla, eta, klinika pribatu eta itundu horretan koronabirusak kutsatutako pertsonen kopuru handiarekin orain gogortu den arazoaren ondorioz, manifestazioan aldarri masibo eta jendetsu bihurtu zen ospitale publikoaren berehalako eskakizuna. Erakundeek adierazi dutenez, orain, hainbeste urteren ondoren, egin egingo dute, baina langileek eta eskualdeko herritar gehienek zalantzan jartzen dute, eta, lortu arte, mobilizazioekin jarraitzeko prest daude.
Horrek indartu baino ez du egiten mobilizazio unitario eta masiboen garrantzia, hala nola, urriaren 31n Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin nahi direnak, “Albiste eta Informazio interesgarriak” ale honen beste kapitulu batean aipatzen direnak. Osasun Publikoaren aldeko borroka garrantzitsua da Euskal Autonomia Erkidegoan ez ezik, Estatuko gainerako herrietan ere, non, duela astebete, 36 hiritan eskari hori plazaratzeko manifestazioak egin ziren.
4– Nafarroako Parlamentuak ebazpen bat onartu du, Estatuko Gobernuari Gizarte Segurantzaren Lege Orokorra aldatzeko eskatzen duena
Nafarroako Parlamentuaren Osoko Bilkurak, urriaren 15ean egindako bilkuran, Geroa Bai, EH Bildu, Podemos-Ahal Dugu eta I-E alderdien aldeko botoekin eta Navarra Suma eta PSNren abstentzioekin, ebazpen bat onartu zuen, zeinaren bidez Estatuko Gobernuari eskatzen baitzaio “urriaren 30eko 8/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartutako Gizarte Segurantzaren Lege Orokorrean beharrezkoak diren aldaketak egin ditzala, erretiro aurreratua hartzeko kasuetan bai interesdunak hala nahi duelako, hala nola langilearen borondate askeari egotzi ezin zaion arrazoiren batengatik lana uztearen ondoriozkoak, baldin eta egiaztatzen bada 40 urte edo gehiagoko kotizazio-aldi efektiboa izan dutela, aipatutako arauaren 207. eta 208. artikuluetan ezarritako koefiziente murriztaileak aplikatzetik kanpo gera daitezen”.
Ebazpen horretan Estatuko Gobernuari eskatzen zaio, halaber, aldaketa horiek autonomoen erregimenean dauden eta 40 urte edo gehiago kotizatuta dituzten eta Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren aldaketak onartzeko unean jada 65 urte edo gehiago dituzten langileei ere eragin diezaieten, eta koefiziente murriztaile horiek aplika ez dakizkien eta pentsioa beren kotizazi- oinarriaren eta kotizaturiko urteen arabera kalkula dakien Era berean, proposamen honetan aurreikusitakoa hitzarmen kolektibo bidez onartutako nahitaezko erretiroari buruzko klausulen eraginpean ez egotea eta gainerakoei bezala aplikatzea proposatu zaio Espainiako Gobernuari.
Egoera horretan daudenen pentsioak murrizten dituzten koefiziente murriztaile horiek 531.472 pertsonari eragiten diete Espainiako Estatu osoan; horietatik 10.000 Nafarroari dagozkio eta 40.000 baino gehiago Euskal Autonomia Erkidegoari.
Hori da Hego Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua, kalean zein erakundeen aurrean, eskatzen eta eskatzen ari den aldarrikapenetako bat. Nafarroako Parlamentuaren ebazpenak bultzada bat gehiago ematen dio eskaera horri. Baina oraindik ez da argi eta zehatz onartu Toledoko Itunaren gomendioen artean. Eta Navarra Suma-ren eta PSN-ren abstentzioek zalantzak sortzen dituzte PSOEk eta eskuindarrek Madrilen izango duten behin betiko jarreraren inguruan. Baina “noticiasTrabajo.es”webguneak egun hauetan argitaratu du Escrivá ministroa “Gizarte Segurantzan 40 urtez alta emanda egon diren langileei koefiziente murriztaileak baliogabetzeko aukera aztertzen” ari dela.
Jasaten ari garen zorabioak ez du mugarik. Gero beteko ez diren itxaropenak elikatzen dituzte. Serioak eta arduratsuak izatea espero dugu, eta hau, beste promesa batzuk bezala, hitzetatik ekintzetara pasa ditzaten.
5– Aurreikusita dago hilaren 27an Toledoko Itunaren Batzorde parlamentarioak Kongresura eraman beharreko gomendioak bozkatuko dituela
Hilaren 27an egingo den Batzorde parlamentarioaren Osoko Bilkuran, gomendioen taula orokorra bozkatuko da. Hortik aurrera, alderdi politikoek beren zuzenketa partikularrak aurkeztu ahal izango dituzte, eta horiek ere bozkatuko dituzte. Ondoren, hori guztia Kongresura eramango dute, baina oraindik ez dute zehaztu noiz bilduko den gaia eztabaidatu eta behin betiko ebazteko. Hala ere, dakigunez, gai garrantzitsu asko datozen hilabeteetan “aztertzeko” geratuko dira, eta, beraz, esperientziagatik badakigu horrekin zer gertatzen den.
Bozketa orokorraren eta zuzenketen bidez, modu zehatzagoan ezagutu ahal izango ditugu emandako akordioak eta errefusak, eta horrela, gure kritikak eta sustatu beharreko mobilizazioak zehaztu ahal izango ditugu Kongresura iritsi aurretik. Hala ere, datozen egun eta asteetan mobilizazioekin, kritikekin eta eskaerekin jarraituko dugu.
Joan den astean, Elkarrizketa Sozialerako Mahaiaren bilera publikoak hasi ziren, Espainiako Gobernuak, patronalak eta CCOO eta UGT sindikatuek osatuta. Sindikatu horiek jakitera eman dutenez, akordioak lortzeko oinarrizko puntuak hauek dira: pentsio guztiei KPIren igoera bermatzea; 2013ko PPren pentsioen erreforma bertan behera uztea eta iraunkortasun faktorea ezabatzea. Horrela ez goaz inora, ez baitute planteatu 2011ko pentsioen erreforma indargabetzea, murrizketa eta atzerapauso larriak ekarri zituena eta Zapateroren gobernuak indarrean jarri zuena patronalaren eta aipatu bi sindikatuen babesarekin. Sindikatu horiek ez ziren gai izan ekarri zituen ondorio kaltegarriak onartzeko eta aldaketak egiten saiatzeko.
Zoritxarrez, Mahai horren zeregina Toledoko Itunaren gomendioetatik eratorritako atzeranzko akordioei zilegitasun soziala ematea da. Gomendio horiek alderdi politikoen gehiengo batek onartu beharko ditu, eta ez da zaila horiek zeintzuk izango diren aurreikustea. Pentsiodunak, langileak, eta beste sektore sozial eta herrikoi batzuk gogor mobilizatu beharko gara datozen egun eta asteetan, aurreratu duguna eta zalantza gutxirekin ezagutuko duguna geldiarazteko.
