1.- Atzo, hilak 19, mobilizazioen arrakasta Hego Euskal Herrian
Eguraldi txarrak ez zuen eragotzi 15.000 pertsonak baino gehiagok parte hartzea atzo Iruñean, Gasteizen, Donostian, Bilbon eta Altsasun egin ziren manifestazioetan. Pentsiodunek, langileek, emakumeek, gazteek, ekologistek eta migratzaileekiko elkartasun-mugimenduetako pertsonek manifestarien mosaiko bat osatu zuten, pankarta, bandera eta zapiekin kolorez betea, parte-hartzaileen eta haien aldarrikapenen aniztasun zabalaren adierazgarri.
Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak, Euskal Herriko Gutun Soziala osatzen duten sindikatuek eta gizarte-erakundeek, eta beste hainbat sindikatuk eta gizarte-kolektibok egindako deiaren isla besterik ez zen.
Manifestazioen buruan siglarik gabeko pankarta bateratu bat egon zen, siglen izaera aldarrikatzaile bateratua islatzen zuena. Goialdeko lerroan: Soldata, Pentsio eta Zerbitzu Publiko Duinak! nabarmentzen zen. Behekoan: Pobretzearen aurrean, Aberastasunaren Banaketa!
Manifestazioen amaieran irakurritako azken adierazpenean honako hau azpimarratzen zen: “Soldaten eta pentsioen erosteko ahalmena galtzeaz gain, eta batez ere emakumeen kalterako, aurrez aurreko erasoa jasaten dugu gure eskubide politikoen aurka”.
Salatu zen, “eskubideak murrizten dizkiguten bitartean eta pentsio eta zerbitzu publikoen soldatak erasotzen diren bitartean, IBEX 35eko enpresek mozkin-errekorrak lortzen dituztela. 2021ean soilik, mozkinak %83 handitu dira 2019arekin alderatuta, enpresen iruzur fiskala handitu da, eta mozkin handiak dituzten bankuek ez dituzte 2008ko erreskateko kontu publikoetako 100.000 milioi euroak itzultzen. 2022an, krisi energetiko betean, mozkinen errekorrak hausten jarraitzen dute”!
Eta honako hau aldarrikatzen genuen: Euskal Herrirako 1.400 euroko gutxieneko soldata. Gutxieneko pentsio duinak 1.080 eurokoak dira dagoeneko, eskatzen dugun LGSaren %90era iristeko… Soldaten eta pentsioen soldata-arrakalarekin amaitzea; lehenengo kasuan, %24 ingurukoa da, eta bigarrenean, %37koa. Arreta eta zaintzako zerbitzu soziosanitarioen sare publiko unibertsala. Diru-sarrerak bermatzeko errentan eta errenta orokorrean ematen ari diren murrizketak berehala gelditzea.
Era berean, EAEko eta Nafarroako gobernuei eskatzen zaie beste nonbaitera begiratzeari utz diezaiotela eta egin behar dutena egin dezatela pertsona guztientzako zerbitzu publikoak, pentsioak eta soldata duinak bermatzeko. Amaieran, manifestazioen alde egin zuten erakunde eta kolektibo guztiei irakurri zieten.
2.- Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko Emakumeen II. Asanblada
Ostiralean Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko Emakumeen II. Asanblada egin zen Gasteizko Ignacio Aldekoa kultur etxean. Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroako 120 ikaskidek parte hartu zuten, eta iaz egindako I. Batzarrean parte hartu zuten 100 pentsiodun kopurua gainditu zuten.
Lau azalpen egin ziren: 1. Emakume pentsiodunak eta prekarietatea. 2. Alarguntza-pentsioaren oraina eta etorkizuna. 3. Etxeko langileen eta emakume migratzaileen prekarietatea. 4. Prekarietatea lan feminizatuetan eta borroka arrakastatsuak. Ondoren, galderak, iritziak eta ekarpenak egiteko denbora izan zen, positiboak eta aberasgarriak. Hala ere, agerian geratu zen prekarietatearen eta zainketen arazoen dimentsio anitzari buruz eztabaidatzen eta sakontzen jarraitzeko interesa, bai eta arazo horiei erantzuna eta konponbidea emateko beharrari buruz ere.
Bukatzeko poema bat irakurri zen eta talde batek Mikel Laboraren Baga, Biga, Higa, abestu zuen. Batzarra amaituta, Legebiltzarrera jo zuten, eta bertan prentsaurrekoa eman zuten, batzarrean jorratutakoa eta erabakitakoa islatzen zuen adierazpen bat irakurriz.
Azpimarratu zuten, beste arazo batzuekin batera, “prekarietateak ondoeza, antsietatea edo etorkizunarekiko beldurra sortzen duela. Baina prekarietate-egoera izugarri horrek bultzada izan behar du borrokan jarraitzeko. Gizartearen eraldaketan ekarpenak egiten jarraituko dugu, une bakoitzean dagokionari interpelatzen jarraituko dugu. Gizarte-talde edo -eragileok bat egin behar dugu komunean ditugun kezka eta arazoekin. Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduko emakumeok prekarietate ekonomikoaren aurka borrokatzeko modu berriez hornituko gara”.
Bihar, hilak 19, Euskal Herriko pentsiodunen mugimenduak Iruñean, Donostian, Gasteizen, Bilbon eta Eibarren egingo dituen manifestazioetan izango gara. Eta azaroaren 25ean berriro ikusiko gaituzue kalean, emakumeak jasaten duen indarkeriaren aurka borrokan. Indarkeria hori behingoz desagertu behar da. Partaide guztiak pozik eta animatuta atera ziren borrokarekin jarraitzeko. Zorionak!
3.- Elkarrizketak Diputatuen Kongresuko eta Gasteizko Legebiltzarreko alderdi politikoekin
Diputatuen Kongresua. Asteazkenean hainbat elkarrizketa egin ziren Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduaren eta Estatuko gainerako erkidego eta herrietako pentsiodunen plataforma eta mugimenduen eta Diputatuen Kongresuko hainbat talde parlamentarioren artean. Alde batetik, ERCrekin, EH Bildurekin, BNGrekin eta Compromisekin bilera bat egin zen elkarrekin; eta bestetik, bilera espezifikoak PSOErekin eta Unidas Podemosekin.
Horiei guztiei honako eskari hauek egin zitzaizkien: 1. Pentsioak KPI erreal metatuarekin eguneratzea. 2. 1.080 euroko gutxieneko pentsioa. 3. Aparteko ordainsari bat kobratzea, 2022ko KPIaren eta ezarri ziguten % 2,5eko eguneratzearen artean dagokigun atzeraeraginarekin. 4. Genero-arrakalarekin amaitzea. 5. Estatuaren bidegabeko gastuei buruzko Gizarte Ikuskaritza egitea, Gizarte Segurantzaren Kutxatik kendutako partida ekonomikoekin.
Elkarrizketatutako alderdi politiko guztiek gure aldarrikapenen argudioak eta zuzentasuna aitortu zituzten. PSOEk izan ezik, horiek jaso eta Gobernuari helaraztera mugatu baitzen. Gainerako guztiek aurrekontuetan edo ondorengo negoziazioetan gure eskaerei behar bezala erantzungo dieten hobekuntzak prestatzeko borondatea agertu zuten. Horiek guztiek aintzatespena erakutsi zioten pentsiodunen mugimenduaren ekintza-unitatearen ordezkaritzari, eta konpromisoa hartu zuten ematen diren urratsen berri emateko eta bilera edo elkarrizketa berriak egiteko prest daudela adierazteko.
Gasteizko Legebiltzarra. Ostegunean bilerak egin zituzten MPEHko (Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua) ordezkaritza batek eta EAJ, EH Bildu, PSE, Elkarrekin-Podemos-IU eta PP alderdi politikoek.
MPEHri entzun edo parte hartuko duen Legebiltzarreko ponentzia bat bultzatzeko beharra planteatu zitzaien, gutxieneko pentsioaren 1.080 eurora arteko osagarria bermatuko duen lege bat egiteko, 14 ordainsaritan, banaka eta pentsioduna izatea beste baldintzarik gabe. Madrilen bezala, eskari horien zuzentasuna aitortu zuten, eta ondo oinarritutako argudioak. Baina eskumen falta aitzakiatzat hartuta, ez zen konpromisorik izan proposamen hori sustatzeko edo babesteko, EH Bilduk eta Elkarrekin Podemos-IUk izan ezik.
EAJk jakinarazi zuen Jaurlaritzak onartu egin duela Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Euskal Sistemaren lege-proiektua, orain arte DSBE deiturikoa, eta Gasteizko Legebiltzarrean udaberrirako eztabaidatzea eta onartzea aurreikusten dutela. Eta gaineratu zuen proiektu horrek Elkarrekin Podemos-IUren babesa duela, eta EAJk eta PSEk bere egingo dituztela zuzenketak. Proiektu horrek zenbait hobekuntza jasotzen ditu: diru-sarreren berme hori lortzeko aukera 23 urtetik 18ra murriztea, traba burokratiko batzuk eta zailtasun batzuk ezabatzea eskatzaileei aitortzeko, eta, ziurrenik, 800 euro inguruko banakako DSBE oinarria izatea, hamabi ordainsaritan. EH Bilduk, bere aldetik, hainbat zuzenketa aurkeztu ditu pentsiodunentzako berariazko baldintza batzuk esplizituki onartzeko, besteak beste, gutxieneko pentsiorako osagarriaren banakako eskubidea. Era berean, DSBEa emateko edo aitortzeko ofizioz jardutea, administrazioak zuzenean egin dezakeelako, pertsona guztien diru-sarrerak kontrolatzen dituelako eta DSBEa 1.200 euro baino gehixeagokoa delako hamabi ordainsaritan.
Azkenean onartzen denaren hipotesirik onenean, eskatutakoarekiko distantzia handia izango da. Horregatik, eskatzen duguna onartzeko eskatzen jarraitu behar dugu, egokien irizten zaion moduan.
4.- Osakidetzari makilakada ematea
Gasteizko Administrazioarekiko Auzietako 1 zenbakiko Epaitegiak berretsi egin du azaroaren 4an ezarritako kautelazko neurriei eustea, Basurtuko Ospitaletik Gurutzetara (Gurutzeta, Barakaldo) Bihotzeko Kirurgia lekualdatzea geldiarazteko. Horrek esan nahi du Osakidetzari eta Osasun Sailari bigarren kolpea eman zaiela.
Ebazpen berrian, Rosa Esperanza magistratuak (kasua daraman epailea) berretsi eta zabaldu egin ditu etenaldiari eusteko arrazoiak. Gotzone Sagarduik agerraldia egin zuen Legebiltzarrean ebazpena ezagutu ondoren, eta Jaurlaritzak erabakiaren aurkako helegitea aurkeztuko duela iragarri zuen. Litekeena da urtarrilera arte horri buruzko ebazpenik ez hartzea. Kautelazko erabakia berretsiz gero, prozesua urtebete baino gehiago luza daiteke.
5.- Euskaraldia abian
Ostiralean, hilak 18, hasi zen Euskaraldiaren kanpaina, eta abenduaren 2ra arte iraungo du. Baldintza guztietako pertsona askok Aho Bizi edo Belarri Prets txapak daramatzate hegaletan. Egun hauetan euskara gehiago erabiltzen dela sumatzen da kaleetan, eta ezinbestekoa da bistaratze eta errekonozimendu sozial handiagoa izan dezan. Espero dezagun erabilera-inertziek eta hitz egiten duten pertsonen arteko topaketen esperientziek eta ulertzeko eta erabiltzen ikasteko maitasuna eta interesa erakusten duten jende askok jarraipena izatea Euskaraldiaren ondoren, euskara euskal gizarte osoan gero eta agerikoagoa eginez. Asko eta asko dira euskara dakiten pentsiodunak edo euskara ikasi eta erabiltzeko interesa dutenak. Pentsio publiko duinen defentsan duintasun handia erakusten ari diren bezala, euskararen sustapenean eta garapenean duten lekua eta zeregin soziala ere lehen lerrokoa izan behar da.
6.- Mobilizazio jendetsua Madrilen osasun publikoaren alde
Gobernuaren Ordezkaritzaren arabera, 200.000 pertsona mobilizatu ziren igandean Madrilen. Antolatzaileek 670.000 lagun esan zuten. Protestaren zioa: Madril Osasun Publikoaren alde. Lehen Mailako Arreta suntsitzeko planaren aurka eta auzo eta herrietako mugimenduek antolatuta egon zen, hiriburuko hainbat lekutatik etorritako lau zutabek batu egin ziren Cibelesen. Gainera, datorren astelehenean, azaroak 21, Ayusok 5.000 medikuk iragarritako grebari aurre egin beharko dio, pediatrak bereziki, beraien hitzez “lan-gainkarga, bisita zerrenda amaigabea eta denbora nahikoa ez izatea pazienteak artatzeko”.
Madrilen Diaz Ayusoren Gobernuaren pribatizazio politikak ez du mugarik ospitaleetan, Lehen Mailako Arretan, egoitzetan zein osasunarekin lotutako era guztietako zerbitzuetan. Eta oraindik ere tematzen da bideokontsultak zein telemedikuntza eta, batez ere, Madrileko osasun-arazoak erizainen gain kargatzea.
Ayusoren Gobernuak eta PPk eragindako narriadura sanitarioa eta soziosanitarioa hain larria izanik jendartean, jendea aspertu egin zela eta ugari joan zela mobilizazio herrikoi, bateratura… eta inork gutxik uste izan zuen neurri hori hartuko zuenik. Hala ere, halakoxea da Ayusoren prepotentzia, autoritarismoa eta politika neoliberala eta eskuin muturrekoa eta jokabidez aldarazteko zaila izango da, protesta berri eta masiborik gabe.
Ez dago gaizki Euskal Autonomia Erkidegoan Madrilen gertatutakoa kontuan hartzea, izan ere, hemen gero eta ahots gehiagok uste dute osasun publikoaren pribatizazioak, egoitzak… edo deflaktazioen eredukoak (PFEZ) eta EAJren eta Gasteizko gobernuaren beste neurri fiskal batzuk ez doaz ildo onetik, ez Diaz Ayusorenak bezain gogorrak, baina gero eta presidente madrildarraren antzekoagoak. Kritika horiek, jakina, ez daude arrazoi faltarik.
